Kan ik in het stemhokje de volgende premier kiezen? Mag mijn lief gaan stemmen in mijn plaats? En waarom kan ik niet gewoon met mijn smartphone stemmen? Het zijn maar enkele van de vele vragen van jongeren die in 2024 voor het eerst mogen stemmen bij de verkiezingen. De Standaard verzamelde en beantwoordde 24 veel gestelde vragen.
Nog even geduld. Op 9 juni is het zover. Als je op die dag 18 jaar bent én Belg, mag je kiezen wie voor jou de komende vijf jaar in het Vlaams Parlement en de Kamer mag zitten. Voor het Europees Parlement kan het al vanaf je 16de, een nieuwigheid sinds dit jaar. Ook op 13 oktober zijn er verkiezingen, maar dan voor de gemeenteraad en de provincie.
Langskomen is verplicht, maar eens in het stemhokje wenkt de vrijheid. Mannetjes tekenen of blanco stemmen is niet illegaal. Maar hé, als je dan toch de moeite neemt om naar het stembureau te komen, loont het misschien om een geldige stem uit te brengen. Met een “kopstem” of “voorkeurstem” kies je voor een specifieke persoon. Daarmee geef je aan dat je die man of vrouw in het parlement wil zien. Of die nu eerste, tiende of laatste op de lijst staat.
Maar zo simpel is het niet. “Links” en “rechts” zijn nuttige begrippen om te weten waarvoor een partij ongeveer staat, maar in de praktijk is alles iets meer flou. Sommige partijen nemen ook middenposities in.Er bestaan geen foute redenen om voor iemand te stemmen. Jezelf informeren is natuurlijk een heel goed idee! Op de websites van de partijen vind je al veel informatie. In de aanloop naar de verkiezingen verzamelen ze al hun standpunten in een kiesprogramma.
Als je een kaart krijgt om digitaal te stemmen, moet je die in het stemhokje in de stemcomputer steken. Op het scherm van de computer zal je de lijsten zien staan en kan je klikken om te stemmen. Ongeldig stemmen kan via de computer niet. Blanco stemmen is wel mogelijk. Pas als je op “bevestigen” hebt geduwd, heb je gestemd en rolt er een papier uit de machine. Dat neem je mee, samen met je kaart. Die mag je teruggeven aan de bijzitter.